Aandoeningen van de Alvleesklier

De alvleesklier is een orgaan dat enzymen produceert en in het Latijn pancreas wordt genoemd. Het ligt dicht tegen de dunne darm aan en is van groot belang voor de vorming van normale ontlasting. Via een afvoerbuis worden de enzymen aan de darm afgegeven om het spijsverteringsproces op gang te brengen en te versnellen. Alleen op die manier kan voedsel optimaal worden afgebroken en door het lichaam opgenomen worden. Zonder alvleesklier zouden er al snel tekorten ontstaan, zou het dier vermageren, abnormale ontlasting produceren en uiteindelijk sterven.

Daarnaast produceert de alvleesklier insuline, een hormoon dat de bloedsuikerspiegel reguleert en ervoor zorgt dat suiker als energiebron door de cellen kan worden gebruikt. Zonder insuline zou het suikergehalte in het bloed gevaarlijk stijgen — een aandoening die diabetes of suikerziekte wordt genoemd.

Diabetes bij parkieten

Parkieten kunnen diabetes krijgen, maar dit komt uiterst zelden voor. Typische symptomen zijn opvallend veel drinken en troebeling van de ooglenzen, wat kan leiden tot blindheid.

Behandeling bij parkieten is erg moeilijk. In principe zouden vogels drie keer per dag insuline moeten krijgen via injectie. Deze stressvolle behandeling is voor de meeste parkieten én hun eigenaren echter niet haalbaar. Insuline toedienen via de snavel is mogelijk, maar de juiste dosering is lastig. Het regelmatig meten van de bloedsuikerspiegel is ook problematisch. Hierdoor komen plotselinge sterfgevallen bij parkieten met diabetes helaas vaak voor.

Verminderde werking van de alvleesklier

Veel vaker komt een verminderde functie van de alvleesklier voor, ook wel alvleesklierinsufficiëntie genoemd. Opvallend hierbij is dat de parkiet grote hoeveelheden ontlasting produceert, die zeer licht van kleur en bijna cementachtig is. Urine en ontlasting kunnen soms niet meer van elkaar onderscheiden worden. Vaak lijkt de vogel zich in eerste instantie goed te voelen, maar later valt een sterke vermagering op, ondanks een schijnbaar onverzadigbare eetlust. Sommige vogels eten enorme hoeveelheden, maar blijven grote hoeveelheden ontlasting produceren.

Afwijkende ontlasting bij alvleesklierinsufficiëntie:

• Licht van kleur
• Groot volume
• Soms moeilijk te onderscheiden van urine

Oorzaken en diagnose

De oorzaken van aandoeningen aan de alvleesklier kunnen sterk variëren en worden vaak niet meer met zekerheid vastgesteld. Zowel mannelijke als vrouwelijke parkieten kunnen getroffen worden, al komt het vaker voor bij oudere dieren. Mogelijke oorzaken zijn ontstekingen door bacteriën, tumoren, zink- of andere zwaremetalenvergiftiging. Ook het Paramyxovirus wordt verdacht een rol te spelen.

Bij een vermoeden is het belangrijk zo snel mogelijk een dierenarts met ervaring in vogelgeneeskunde te raadplegen. Zet de vogel in een kleine reiskooi met als bodembedekking bij voorkeur cellulose, een vel papier of een opengeknipte diepvrieszak. Zorg ervoor dat de ontlasting niet vervuild wordt door zand of zaagsel, omdat dit het onderzoek belemmert.

Behandelingsmogelijkheden

Als de aandoening het gevolg is van een bacteriële ontsteking van de alvleesklier (pancreatitis), kan de dierenarts antibiotica toedienen. Met een beetje geluk geneest de ontsteking en ontstaat er geen blijvende schade aan het orgaan.

Bij een alvleesklierinsufficiëntie is het belangrijk om zachte voeding, gekookt voer of zeer goed verteerbare zaden te geven. Dit maakt het eten makkelijker voor de vogel. Daarnaast moet het voer worden verrijkt met een enzympreparaat (pankreasenzymen), dat op voorschrift van de dierenarts verkrijgbaar is. Dit proces heet substitutie: het ontbrekende enzym in het lichaam wordt vervangen door een poedervormig medicijn dat dit enzym bevat. Hierdoor kan de ontlasting weer normaal worden.

Let op: het poeder heeft een onaangename geur en smaak. Het kan voorkomen dat de parkiet het medicijn weer uitbraakt. Als het eenmaal in de maag is aangekomen, werkt het echter effectief in de darm. De eigenaar zal moeten oefenen met het toedienen van dit poeder om de behandeling succesvol te laten verlopen.